Lập kế-hoạch tài-chính gia-đình

Giai-đoạn hưu-trí

Bạn đã nghỉ kiếm tiền và đang chi-tiêu từ quỹ-hưu-trí. Bạn không còn những mối-lo phải trả-góp, phải nuôi-con…
Đây là công-cụ tính-toán giúp bạn kiểm-soát quỹ-hưu-trí và giữ mức-sống ổn-định trong suốt những năm còn-lại.
Cuộc-sống luôn-luôn thay-đổi, lộ-trình tài-chính của mỗi-người cũng sẽ thay-đổi theo. Với công-cụ này, bạn sẽ nhanh-chóng vẽ lại lộ-trình để thích-nghi với những thay-đổi như là thu-nhập, lạm-phát, lợi-nhuận đầu-tư thay-đổi theo tình-hình kinh-tế vĩ-mô.

Trang này hướng-dẫn cách-dùng bảng-tính KHTCp2 để lập kế-hoạch thu-chi và đầu-tư trong suốt cuộc-sống hưu-trí.

Bảng-tính KHTCp2 gồm có các trang:

• Hướng-dẫn: những ghi-chú quan-trọng
• TT-chung: những thông-số để dùng chung trong các trang còn-lại
• Quỹ-hưu: tính khoản-tiền lớn nhất: quỹ-hưu-trí, mục-tiêu sau-cùng của lộ-trình tài-chính
• Lộ-trình: kết-quả tính-toán và đồ-thị
• Thu-chi: liệt-kê thu-nhập và chi-tiêu để biết có-thể điều-chỉnh như-thế-nào khi cần-thiết

Hãy lập kế-hoạch theo các bước sau

Nhập các thông-tin chung

Bạn hãy gõ vào tên, năm sinh và năm bắt-đầu thực-hiện kế-hoạch này vào các ô B3, B4, B5 của trang TT-chung.
Ô B6 để ghi tổng giá-trị các tài-sản đầu-tư đang sinh lợi cho bạn: sổ-tiết-kiệm, quỹ-đầu-tư, cổ-phiếu, bất-động-sản… Giá-trị căn-nhà bạn đang ở không được tính vào tổng tài-sản đầu-tư mặc dù nó có-thể tăng giá theo thời-gian, bạn chỉ tính giá-trị căn-nhà đó sau khi bạn bán nó đi. Khi bạn chưa bán căn-nhà thì phần giá-trị tăng thêm chưa giúp gì cho bạn hết. Nếu bạn có một khoản-tiền sẽ phải chi nhưng không liên-quan đến chi-tiêu cá-nhân hàng-tháng (ví-dụ con bạn chưa học xong đại-học, trả-góp nhà chưa xong) thì bạn hãy trừ khoản-tiền đó vào tổng-tài-sản ghi trong ô này.
Ô B7 để ghi lợi-nhuận trung-bình của tổng-tài-sản trên. Bạn có thể ghi gần-đúng hoặc có thể tính bằng bảng-tính ĐTDH. Các bạn có-thể dễ dàng có được lợi-nhuận trung-bình 12%/năm khi đầu-tư dài-hạn vào quỹ-đầu-tư cổ-phiếu.
Ô B8 để ghi các thu-nhập hiện-nay của bạn, gồm-có thu-nhập thụ động: những hợp-đồng bảo-hiểm nhân-thọ mà bạn đang rút tiền-lời, nhà-cho-thuê, tiền lương-hưu nhận được từ Bảo-hiểm xã-hội và thu-nhập chủ-động nếu bạn làm những công-việc yêu-thích và được trả-công. Bạn hãy ghi tổng các khoản này vào ô B8.
Ô B9 là chi tiêu trung-bình hàng-tháng hiện-nay. Bạn chỉ tính các khoản chi-tiêu ăn-uống-ở-đi-lại-giải-trí của cá-nhân (nếu bạn độc-thân) hoặc của hai vợ-chồng (nếu bạn đang sống cùng vợ/chồng), khoản này cũng gồm luôn trung-bình của những chi-tiêu không thường-xuyên như mua-sắm, du-lịch.
Ghi mức trượt-giá trung-bình những năm gần-đây vào ô B10.

Tính quỹ-hưu-trí

Trang Quỹ-hưu dùng để tính số-tiền cần có ngay-lúc-này để bạn có một mức-sống ổn-định đến cuối-đời tương-đương với mức-sống hiện-nay.
Ghi tuổi-thọ dự-tính vào ô B4. Bạn nên ghi số này từ 90 đến 100 để chắc-chắn rằng quỹ-hưu sẽ đủ dùng khi bạn rất thọ. Nếu bạn không kịp dùng hết quỹ-hưu này thì phần còn lại là gia-tài cho con-cháu hoặc làm từ-thiện.
Khi lớn tuổi hơn, sẽ phát sinh những khoản-chi mới (ví-dụ như chi-tiêu chữa-bệnh), hãy chọn một hệ-số, ghi vào ô B5 làm tỉ-lệ giữa chi-tiêu sau-này và chi-tiêu hiện-nay.
Ô B9 ghi số-tiền bạn muốn để lại khi lìa-đời. Nếu bạn có bất-động-sản để lại thì không cần để lại nhiều tiền.
Đến đây, bạn đã nhập đủ các thông-tin cần-thiết. Chương-trình sẽ tính ra ngay trong ô B10 số-tiền bạn cần có lúc-này. Nếu số này lớn hơn tổng-tài-sản đầu-tư bạn đang có, bạn cần giảm mức chi-tiêu hoặc tiếp-tục làm việc để kiếm thêm tiền. Nếu số này nhỏ hơn tổng-tài-sản đầu-tư bạn đang có, bạn có thể tăng mức chi-tiêu.

Để giảm chi-tiêu, bạn cần liệt-kê các khoản-chi của mình và chọn giảm khoản nào ít cần-thiết nhất. Bạn có-thể dùng mẫu trong trang Thu-chi để liệt-kê chi-tiêu.

Chú-ý

Bạn đang rút-tiền từ tài-sản đầu-tư ra để tiêu. Tổng-tài-sản đầu-tư của bạn nên được chia vào những nơi khác-nhau tuỳ-theo thời-điểm sắp chi-tiền, đó là nguyên-tắc ba cái-xô:

1. Xô tiền trong tài-khoản thanh-toán và quỹ DCIP của Dragon Capital, hoặc tiền tiết-kiệm ngắn-hạn đựng số-tiền bạn sắp chi trong nửa năm tới,
2. Xô tiền quỹ-đầu-tư trái-phiếu hoặc tiết-kiệm dài-hạn đựng số-tiền sắp chi trong năm năm tới,
3. Xô quỹ-đầu-tư cổ-phiếu hoặc bất-động-sản đựng số-tiền cho thời-gian xa hơn năm năm, quỹ-đầu-tư cổ-phiếu cần có thời-gian đủ dài để sinh lời ổn-định.

Bạn cần chú-ý chọn những lúc thích-hợp để rót tiền từ xô thứ-ba sang xô thứ-hai và từ xô thứ-hai sang xô thứ-nhất. Nếu xô thứ-nhất và xô thứ-hai bị cạn, bạn sẽ tạm-thời rơi vào cảnh ngồi trên một đống tiền mà vẫn túng-thiếu.

Chiến-lược để chọn thời-điểm rót tiền từ xô thứ-ba vào xô thứ-hai và xô thứ-nhất:

• khi lợi-nhuận trung-bình trong năm năm vừa qua của quỹ-đầu-tư cổ-phiếu lớn-hơn vài chục phần trăm so với lợi-nhuận trung-bình dài-hạn của quỹ thì rút tiền từ quỹ-đầu-tư cổ-phiếu để dùng và đổ đầy xô thứ-hai và xô thứ-nhất,
• khi lợi-nhuận trung-bình trong năm năm vừa qua của quỹ-đầu-tư cổ-phiếu không lớn-hơn lợi-nhuận trung-bình dài-hạn của quỹ thì rút tiền từ xô thứ-nhất và xô thứ-hai để dùng.

Xem và điều-chỉnh lộ-trình

Sau khi đã điều-chỉnh mức chi-tiêu sao cho tổng-tài-sản đầu-tư vừa đủ dùng suốt-đời, bạn có thể xem lộ-trình tài-chính suốt-đời trong trang Lộ-trình.
Đầu-tiên, bạn hãy chọn frm2 trong ô C1 để tính lộ-trình mới-nhất. Sau-khi tính xong, ô C1 sẽ được xoá trắng.
Trang Lộ-trình gồm một bảng ba cột: tuổi, tổng-tài-sản đầu-tư vào cuối năm, mức chi-tiêu trung-bình hàng-tháng trong năm. Tài-sản đầu-tư là tài-sản sinh-lời theo thời-gian. Số-liệu được tính cụ-thể từng năm từ năm bắt-đầu kế-hoạch đến năm tuổi thọ dự kiến của bạn.

Tiếp-theo trang Lộ-trình là trang Biểu-đồ gồm hai đường: tổng-tài-sản đầu-tư và số-tiền chi-tiêu mỗi-tháng.
Đường tổng-tài-sản sẽ tăng trong thời-gian đầu, sau-đó bắt-đầu giảm. Nếu tổng-tài-sản của bạn hiện-nay lớn-hơn số quỹ-hưu cần-thiết thì đường tổng-tài-sản tăng mãi chứ không giảm, bạn càng sống lâu thì gia-tài để lại càng lớn.
Đường chi-tiêu mỗi-tháng thì tăng mãi do lạm-phát.

Bảng-tính này chỉ dùng để lập kế-hoạch; khi đã có kế-hoạch khả-thi nhất, để theo-dõi việc thực-hiện kế-hoạch hàng ngày bạn nên dùng phần mềm gnucash và file spreadsheet ĐTDH.

Plan-Do-Check-Act

Các tính-toán trong bảng-tính này có chứa các yếu-tố sẽ thay-đổi theo thời-gian như là lãi-suất, lạm-phát, thu-nhập và chi-tiêu của gia-đình bạn. Do-đó bạn nên điều-chỉnh kế-hoạch của mình mỗi-khi có thay-đổi. Nhớ chép bảng-tính ra một bản để lưu trước-khi thay-đổi, ví dụ: ngày 1.1.2020, chép file KHTC201906 thành file KHTC202001 và sửa file KHTC202001. Việc cập-nhật kế-hoạch nên làm ít-nhất một lần mỗi-năm, bắt-đầu từ trang TT-chung rồi đến các trang Quỹ-hưu, Lộ-trình. Mỗi khi thị-trường cổ-phiếu thay-đổi cũng cần phải chuyển tài-sản giữa các xô và điều-chỉnh kế-hoạch.